Muiden en Muiderslot

Auteur St. Oude Hollandse Waterlinie
door St. Oude Hollandse Waterlinie
30 maart 2024

De kruitdampen zijn al lang opgetrokken en het kanongebulder is verstomd; de vestingsteden hebben hun werk gedaan. In de 19e eeuw hield de waterlinie op te bestaan en veel vestingsteden hebben toen direct de hoge wallen afgegraven en de poorten afgebroken om toegang tot de stad gemakkelijker te maken. Toch hebben zij stuk voor stuk nog allemaal een mooi, gezellig en historisch centrum.

Kom eens kijken naar deze prachtige steden, gelegen binnen het Groene Hart.
Informatie over wat hier te doen is, vindt u aan het eind van deze pagina.
Eerst een stukje geschiedenis.

Muiden is tot in de 16de eeuw min of meer een open stadje gebleven met wallen en grachten maar grotendeels zonder hoge stenen muren en stadspoorten. Voor de verdediging van Muiden werd namelijk zondermeer vertrouwd op het Muiderslot. Tijdens de Tachtigjarige Oorlog zijn bredere grachten, hogere stadswallen met bastions en stadspoorten aan beide zijden van de Vecht aangelegd. Ook om het Muiderslot heen werd een omwalling aangebracht in de vorm van een vierhoek met een halve bastion op elke hoek. De vesting hield goed stand tijdens de oorlog van 1672-1673. Direct na deze oorlog is in de Vecht een grote zeesluis gebouwd.

De vestingwerken van Muiden zijn redelijk goed bewaard gebleven. Nog elf van de oorspronkelijke twaalf bastions kunnen in de omwalling onderscheiden worden. In de grachten liggen nog enkele goed zichtbare beren (een gemetselde dam in een vestinggracht) en een ravelijn (een versterkt eiland gelegen in de vestinggracht) met daarop het zogenaamde Muizenfort. Het Muizenfort werd gebouwd rond 1875 als versterking van de Nieuwe Hollandse Waterlinie. Het gold als schakel tussen die verdedigingslinie en de Stelling van Amsterdam. Andere militaire relicten betreffen de Westbatterij met torenfort, een kazerne en enkele kanonremises.

De Groote Zeesluis
In 1673 werd in Muiden met de bouw van een nieuw zeesluiscomplex begonnen bij de monding van de rivier de Vecht. Deze sluis moest een provisorische dam vervangen die daar in alle haast was neergelegd om het water vast te houden voor de (nood) inundatie van het Rampjaar in 1672. De nieuwe zeesluis beschermde het achterland tegen overstromingen en vanuit een militair perspectief was de sluis ook bedoeld voor het realiseren van een brede waterlinie tegen een aanstormende vijand. Bij inundatie was de beheersing van de inlaat van de hoeveelheid Zuiderzeewater essentieel en bovendien voorkwam de sluis het wegstromen van water uit de gebieden die stroomopwaarts al onder water waren gezet. De Groote Zeesluis heeft, samen met de Weesperpoortsluis, eeuwen lang een belangrijke rol in drie waterlinies gespeeld (Oude- en Nieuwe Hollandse Waterlinie en de Stelling van Amsterdam). Nu is het een van de drukste sluizen voor de pleziervaart.

Muiderslot
Het Muiderslot, een middeleeuws kasteel uit de 13de eeuw, ligt op een eiland met vier bastions, direct aan de monding van de Vecht en in het zicht van de sluis. Het is een van de oudste en best bewaarde kastelen van Nederland en heeft een reeks van bekende historische bewoners gekend zoals P.C.Hooft. Vanaf het rampjaar in 1672 kreeg het slot een overwegend militaire functie en is, samen met de oude zeesluis, niet alleen onderdeel van de Oude Hollandse Waterlinie maar ook van de latere Stelling van Amsterdam en de Nieuwe Hollandse Waterlinie waarvoor verschillende aanpassingen nodig waren. Haar taak was de sluis en de zeedijk te beschermen. De eeuwenlange geschiedenis van verdedigen met water is verbeeld in het Waterschildpaviljoen. Het Muiderslot is nu een rijksmuseum.

Kijk voor meer info wat er in de vestingstad te doen is op:
www.vvvmuiden.nl
www.muiderslot.nl
groenehart.nl

Bron: oudehollandsewaterlinie.nl/muiden-met-het-muiderslot/