Deelgebieden Groene Hart

Hollandse Venen

Nieuwkoopse Plassen; Dit waterrijke natuurgebied was eind negentiende eeuw een toevluchtsoord voor veel kunstenaars die de stad ontvluchtten. De Nieuwkoopse Plassen zijn vanaf de zestiende eeuw ontstaan door vervening en hebben een grote natuurwaarde.

Utrechtse Venen

Tussen Amsterdam en Utrecht ligt het uitgestrekte veenweide gebied `De Utrechtse Venen´. Dit is een waterrijk en landelijk gebied met een bijzondere ontstaansgeschiedenis. De rivieren de Oude Rijn, de Vecht, de Waver en de Kromme Mijdrecht vormen de natuurlijke grenzen van het gebied.

Midden-Holland

Dit gebied is gelegen tussen de rivieren Hollandse IJssel, de Oude Rijn, de Lange Linschoten en de Gouwe en wordt gekenmerkt door fijnmazig slotenpatroon af en toe onderbroken door verveende plassen. De polders Weyland, De Bree, Meije en Horn vormen samen dit unieke natuurgebied. De aanwezigheid van de Reeuwijkse Plassen verraden dat hier op grote schaal veen gestoken is. De rivieren vervulden meerdere functies: afwateringsfunctie, transportfunctie en een militaire functie. Zo vormde de Oude Rijn de noordelijke grens van het Romeinse Rijk, de zogenoemde Limes en maakte de rivier deel uit van de Oude Hollandse Waterlinie, waaraan Fort Wierickerschans ons nog doet herinneren. Bovendien waren waterwegen een belangrijke vestigingsplaats voor bedrijvigheid. Sporen hiervan zijn her en der terug te vinden in de vorm van steenbakkerijen, wasserijen, pakhuizen en turfschuren.

Krimpenerwaard

De Krimpenerwaard bestaat uit een uitgestrekt veengebied, omzoomd door de Lek en de Hollandsche IJssel met hun smalle kleiige oeverwallen, en aan de oostkant van de Lopikerwaard gescheiden door het veenriviertje de Vlist. In de verkaveling kan men drie vormen van veenontginningen herkennen: vrije opstrek, cope-ontginningen en restverkavelingen. Deze verschillende vormen hangen samen met de verschillende fasen van ontginning. De huidige bebouwing in de dorpen wordt gekenmerkt door een bijzonder hoge concentratie aan historisch waardevolle monumentale boerderijen met interessante bijgebouwen.

Lopikerwaard

De Lopikerwaard ligt ingeklemd tussen de Lek, de Hollandse IJssel en de Vlist en wordt gekenmerkt door een open en weids veenweidelandschap (met begrenzing door langgerekte houtkades). Met het ontwateren van de drassige gronden is de bodem ingeklonken tot een aantal meters beneden gemiddeld zeeniveau (onder NAP; omgekeerde wereld). Het houden van vee is al sinds eeuwen de voornaamste bron van inkomsten. Bij de rivieren werd en wordt door de relatief vruchtbare grond (veen en klei) ook fruit geteeld. Hier en daar zijn nog overblijfselen van de ruim 25 eendenkooien die als neveninkomsten van de boeren hebben gediend. Kenmerkend in het gebied is het verkavelingpatroon met zijn vele lintdorpen waar de boerderijen langs weg en watergang liggen en dmv bruggetjes worden ontsloten (dubbellint). Daarnaast zijn er een aantal in het oog springende cultuurhistorische elementen en objecten. In 1979 is men gestart met de ruilverkaveling, welke recentelijk is afgerond.