De Koeneschans is samen met de Wierickerschans en de vestingsteden Schoonhoven en Nieuwpoort het laatste tastbaar overgebleven onderdeel van de Oude Hollandse Waterlinie. Alleen al om deze reden is de schans van grote (cultuur)historische waarde.
De Oude Hollandse Waterlinie is de eerste belangrijke verdedigingslinie van Nederland geweest en is na de inval van de Franse troepen in 1672 geperfectioneerd. Door het gebied onder water te zetten, kwam een verbinding tot stand tussen de inundatiegebieden ten noorden van de Hollandsche IJssel (schans bij de Goejanverwellesluis) en ten zuiden van de Lek (Nieuwpoort). De oost- en de verstevigde Westdijk van de Vlist hielden het water tegen waarmee de Lopikerwaard onder water was gezet.
In het midden van deze ‘Vlistlinie’ lag de Koeneschans om de hoog en droog gelegen Slangeweg naar het oosten (IJsselstein) te verdedigen. De linie had als doel de Hollandse gewesten bij vijandige aanvallen te beschermen. Bij de ontwikkeling van de Nieuwe Hollandse Waterlinie in de 19de eeuw, die meer naar het oosten ligt, verloor de Oude Hollandse Waterlinie haar functie. Het gevolg daarvan was, dat vrijwel alle forten, schansen en andersoortige aardwerken in de loop der jaren zijn verdwenen.
Hoe de schans erin tijdens het Rampjaar in 1672 moet uit hebben gezien, kun je zien bij een VR-paal (ohwvr.nl) en daarnaast komt de vorm van de schans terug in het zit meubilaire.
Meer informatie over wat nog zichtbaar is de Oude Hollandse Waterlinie: kijk de dronevideo Oude Hollandse Waterlinie in Vogelvlucht (klik hier).