Deze schans is een van de zichtbare overblijfselen van de Oude Hollandse Waterlinie en maakte deel uit van het verdedigingsstelsel van Schoonhoven. Voor de gelegerde militairen was een stenen gebouw aanwezig, waarvan de door archeologisch onderzoek de resten zijn gevonden.

Kort voor de opheffing van de Oude Hollandse Waterlinie, in juni 1814, heeft een inspectie van de schans plaatsgevonden door kapitein-ingenieur Wittenborg waaruit het volgende blijkt:

De Koeneschans is gelegen een groot half uur gaans van de vesting Schoonhoven op het verenigingspunt der drie wegen van Utrecht, Haastrecht en Schoonhoven. Hij dient enerzijds tot dekking van de inundatie of onderwaterzetting en anderzijds om de rivier de Vlist met de daarnaast liggende wegen naar Haastrecht, alsmede de Polsbroekervaart te bestrijken.

In de schans bevindt zich een oud stenen gebouw, geschikt voor de officiers- en soldatenwacht. Het gebouw wordt thans bewoond door een arme man met vrouw en kinderen, die lange tijd voor de schans heeft gezorgd. Er moest toch iemand de schans bewaken.

Wittenborg besluit echter de man te gelasten te verhuizen omdat hij geen speciale toestemming had en dat het gebouw voor een militaire wacht bestemd was.

En dat terwijl een jaar later koning Willem I het besluit nam deze waterlinie op te heffen.

Leen Ouweneel

Om beter een voorstelling van de schans te maken is er een Virtual Reality Paal geplaatst, waardoor je kunt zien hoe de schans er hoogstwaarschijnlijk heeft uitgezien in het rampjaar 1672. Tevens maakt de Koeneschans onderdeel uit van de Waterlinie Audiotour, klik hier voor het luisterverhaal.