Het waarschijnlijk meest bekende pand in Oudewater is wel de Heksenwaag aan de Leeuweringerstraat. Het waaggebouw stamt uit 1595 en is gebouwd op de plek van een ouder pand, wat door de Spanjaarden verwoest was in 1575. Aanvankelijk was de waag te Oudewater bestemd voor het wegen van kaas, hennep, touwwerk en andere landbouwproducten, maar vanaf halverwege de 17e eeuw werden er ook mensen gewogen die verdacht werden van hekserij en tovenarij.

De weeginrichting hing aan de zoldering van de ruimte erboven, met aan beide zijden van de grote weegbalk vier kettingen of touwen. Hieraan hingen de beide platte, brede weegschalen tot op ca. kniehoogte. Verdachten moesten schoenen en bovenkleren uittrekken. Vrouwen moesten hun haar los doen. Het hemd mocht men aan houden, met een lichte kiel er overheen. Mannen werden gefouilleerd door de stadsbode – vrouwen door de vroedvrouw – om te kijken of zij geen verborgen voorwerpen droegen. Op blote voeten werden ze naar de waag geleid. Twee schepenen controleerden de waagmeester en op grond van hun verklaringen werd door de secretaris een openbare oorkonde opgemaakt. Dit was het ‘Certificaet van Weginghe’, waarmee iemand kon bewijzen dat hij of zij geen heks was. De ‘natuerlycke proportien des lichaems’ bleken namelijk overeen te komen met het gewicht van de betreffende persoon en daarmee was iemand te zwaar om op een bezemsteel te kunnen vliegen.

Van heinde en verre kwam men naar deze waag om het certificaat in handen te krijgen, want in tegenstelling tot die van Oudewater, waren veel waagmeesters corrupt en wezen ze iemand als ‘te licht’ aan, in ruil voor geld.

Bron: www.heksenwaag.nl