Sommige boerderijen zijn eeuwenlang overerfd van vader op zoon en gebleven in de functie waarvoor ze zijn gebouwd, namelijk agrarisch gebruik. Andere zijn veelvuldig van bestemming veranderd en kennen door die vele functiewijzigingen een rijke historie, zoals bijvoorbeeld “De Witte Swaen” in Achthoven (Montfoort). Onmiskenbaar als boerderij gebouwd, is bekend dat het pand diverse andere of dubbelfuncties heeft gehad. Zo was het ooit het bezit van de pastoor van Vleuten en werd het gebruikt als recht- en gemeentehuis van Achthoven, dat tot 1857 een zelfstandige gemeente was. De meeste bekendheid genoot “De Witte Swaen” als herberg, profiterend van de gunstige ligging bij de voormalige Hoogenboomse brug over de IJssel. Zowel varend als voetvolk van allerlei pluimage kon er terecht, ook om te overnachten.

Eind 17e eeuw stond het pand bekend onder de naam “Hoogenboom”. Men vertelt dat een uithangbord met een witte zwaan ooit duidde op een uitspanning, waar het vrouwelijk personeel tegen betaling tot meer bereid was dan alleen bier tappen.

De eigenaar van de “Hoogenboom” was zowel boer, kastelein als gemeenteambtenaar en griffier. Gedane zaken met de gemeente konden terstond worden gevierd en betreurd. Geboorte en overlijden werden aangegeven tussen de nodige consumpties.

In de omtrek zijn diverse uitspanningen met dergelijke dubbelfuncties uit overleveringen bekend. Zo vervulden ook “De Pleit” in Montfoort, “Het Hemeltje” in Lopik en “t Vette Varken” en “De oude Pot” bij Oudewater hun sociale rol als gemeenschapshuis, pension en kroeg.

Bron: routeboekje Tureluren en Flierefluiten in het Groene Hart, auteur Pim Steenbergen, tekeningen Hans Ringers. Uitgever: stichting Struinen en Vorsen.
©2015 Niets van deze tekst mag geheel of gedeeltelijk vermenigvuldigd of gepubliceerd worden zonder toestemming van de uitgever en auteur.