Het gehucht Polsbroekerdam, ontstaan bij een kruising van wegen waar ooit een dam in de Benschopper wetering lag, is in de loop van de historie een bolwerk gebleken voor afgesplitste gelovigen of afvalligen van diverse pluimage. Het geïsoleerde platteland leek een veilig vluchtoord voor andersdenkenden, maar heeft in de kleine gemeenschap toch geleid tot heftige uitspattingen, waarbij brandstichting en andere gewelddadigheden niet werden geschuwd. 

Zo werd de dwarshuisboerderij Zuidzijdseweg 198 in de 17e eeuw aangekocht en gebruikt als schuilkerk voor de oud-katholieke gemeenschap. In de zijgevel zijn nog sporen van de ingang te vinden, aangezien de deur bij een schuilkerk niet aan de openbare weg mocht grenzen. In 1722 vond er een miraculeuze genezing plaats bij één van de gelovigen. Adriana de Jongh genas toen even plotseling als zij, 11 jaar eerder, verlamd geraakte. Het drinken van een kop thee met gezegend water, helemaal uit Parijs aangevoerd, verrichtte letterlijk een wonder.

Een eeuw later was een andere boerderij (Noordzijdseweg 221) het middelpunt van een kleine strenggelovige groepering “de zwartjannetjes”.  Rond een vrouw uit Veenendaal, “Zwart Jannegie”, ontstond een strenge en zeer gesloten geloofsgemeenschap, die sekteachtige vormen aannam. Haar verblijf op de boerderij verdeelde het kleine geïsoleerde Polsbroekerdam, waarbij het regelmatig tot uitspattingen kwam en links of rechts wel eens “spontaan” een hooiberg afbrandde.

Bron: routeboekje Tureluren en Flierefluiten in het Groene Hart, auteur Pim Steenbergen, tekeningen Hans Ringers. Uitgever: stichting Struinen en Vorsen.
©2015 Niets van deze tekst mag geheel of gedeeltelijk vermenigvuldigd of gepubliceerd worden zonder toestemming van de uitgever en auteur.