Nieuwkoop en de smederij: een twee-eenheid die, ook in relatie tot de belangrijke bedrijfstak scheepsbouw, al eeuwen heeft bestaan. Uit oude geschriften is gebleken dat al in de 14de eeuw in Nieuwkoop kleine smederijen aan huis bestonden, waar allerlei reparaties werden verricht aan ijzeren werktuigen die in de landbouw werden gebruikt en waar verschillende soorten gereedschap werden vervaardigd.

De Nieuwkoopse duim heeft er zijn bekendheid aan te danken: de rechthoekig omgebogen stift waarvan één zijde als spijker is aangepunt. Ook de baggerbeugel is een product van Nieuwkoopse bodem: een schepnet met een lange steel, waaraan een ijzeren ring met een schraapplaat was bevestigd om veen diep uit het water – natte vervening – op de wal of in de platte veenschuit te deponeren. De natte vervening met behulp van de baggerbeugel werd aan het begin van de 16de eeuw in Holland geïntroduceerd. Met de baggerbeugel werd het mogelijk om veen, soms wel tot acht meter onder de waterspiegel, weg te baggeren. Deze techniek wordt wel veentrekken of slagturven genoemd.

De ijzeren hulpmiddelen die voor de natte vervening nodig waren, kwamen destijds vooral uit de Nieuwkoopse smederijen. De vakbekwaamheid van de smid zorgde ervoor dat de Nieuwkoopse smederijen tot ver over de gemeentegrens bekendheid genoot. Nog altijd zijn er naar verhouding veel metaalbedrijven in Nieuwkoop gevestigd.

Als eerbetoon aan de Nieuwkoopse smid van weleer is de voormalige smidse van smid Verkley aan het Zuideinde als smederijmuseum ingericht. Tijdens het 700-jarig bestaan van Nieuwkoop in 1982 werd het nieuwe museum aan de plaatselijke bevolking aangeboden. Het museum draait louter op vrijwilligers; bezoekers wordt getoond hoe er vroeger werd gesmeed.

Auteur Loek Hekses
©2016 Niets van deze tekst mag geheel of gedeeltelijk vermenigvuldigd of gepubliceerd worden zonder toestemming van de auteur.