Turf, de economische motor

Auteur Streekmuseum Reeuwijk
door Streekmuseum Reeuwijk
30 maart 2024

Midden in het Groene Hart, even ten noorden van Gouda liggen de Reeuwijkse Plassen. De Reeuwijkse plassen zijn bijna allemaal ontstaan door turfwinning.

De Reeuwijkse en Sluipwijkse plassen zijn ontstaan in de loop van de 18e en 19e eeuw. Destijds werd serieus begonnen met het afturven, dat wil zeggen het afgraven van de bovenste laag van het veen. Deze werd gedroogd en de zo ontstane turf werd gebruikt voor het verwarmen van de huizen en voor de industrie. Daarbij moet gedacht worden aan de Goudse keramiekfabriek, Goudse pijpenfabriek en ook het Goudse Kuitbier. Dit bier wordt tegenwoordig weer gebrouwen. Hoe belangrijk de turf was, kan men bijvoorbeeld zien aan de staatnamen; Turfsingel en Turfmarkt.

Door het steeds dieper afgraven van het veen kwam men al snel beneden het grondwaterpeil en moest men met een baggerbeugel graven. Dit is een lange stok van 5 meter waaraan een ijzeren beugel zit, waar een net in hangt welke het water doorlaat, maar waar het bezinksel (veen) in blijft hangen. Hierdoor ontstonden de plassen. Aan het eind van de negentiende eeuw vond men de plassen een bedreiging vormen voor de omliggende polders en werden er plannen gemaakt om de plassen droog te leggen. Op 20 juli 1930 werd door Provinciale Staten van Zuid Holland definitief tegen inpoldering beslist.

De Plassen zijn nu een prachtig watergebied, waar je watersporten, fietsen en wandelen. Het is moeilijk voor te stellen dat de plassen een bedreiging vormden voor de omliggende polders en al helemaal dat het veen wat uit deze plassen naar boven kwam de Goudse economie hebben doen groeien.

Kom meer te weten over de verveningsgeschiedenis en breng een bezoek aan Streekmuseum Reeuwijk. Leuk in combinatie met de Avonturenroute Reeuwijkse Hout of met een Kaasvaart naar Gouda met Reederij de IJssel. 

Bron: Streekmuseum Reeuwijk